W jednych ze swoich najnowszych, szeroko zakrojonych badań prestiżowy Instytut Fraunhofera postawił pytanie, w którym kierunku ewoluować będą przestrzenie biurowe. Odpowiedź była zaskakująco jednoznaczna: przyszłość to multispace.
Instytut Fraunhofera to największa w Europie instytucja zajmująca się badaniami stosowanymi i ich wdrożeniami w przemyśle. W 2017 roku sekcja odpowiadająca za tematykę środowiska i organizacji pracy przeprowadziła przekrojowe badania dotyczące tego, jak dobrze przestrzenie biurowe wspierają cele funkcjonujących w nich przedsiębiorstw. Najważniejszy wniosek, który nasuwa się po lekturze raportu „Skuteczne biura i światy pracy: wybrane czynniki sukcesu w procesie efektywnego projektowania przestrzeni”? Dominującą formą organizacji pracy biurowej będzie w przyszłości „multispace”. Tłumaczymy, co to takiego i tłumaczymy za badaczami, w czym ten sposób aranżacji przestrzeni jest lepszy od tradycyjnych rozwiązań.
Następca Open Space’a
W związku z dynamicznym wzrostem sektora usług w Stanach Zjednoczonych, poszukiwano wydajnego sposobu organizacji przestrzeni. Przez analogię do budynków fabrycznych stworzono wielkopowierzchniowe pomieszczenia, w których taśmy montażowe zastąpiono biurkami. Propagatorzy tego formatu zachwalali nie tylko oszczędność miejsca, ale również sprzyjający komunikacji brak fizycznych barier. Z opublikowanego w 2013 roku w Journal of Envrionmental Psychology (ang. Czasopismo Psychologii Środowiskowej) artykułu na temat zadowolenia z miejsca pracy wynika, że korzyści wynikające z charakterystycznej dla biur otwartego planu „łatwości wchodzenia w interakcje” bledną w świetle kłopotów związanych z natężeniem hałasu oraz brakiem prywatności. W tekście opublikowanym na platformie Medium, przytoczono statystyki potwierdzające ten wniosek: 54 proc. pracowników open space’ów skarży się na nieustanny szum oraz brak spokoju. Dwie na trzy osoby nie chcą pracować w tak zorganizowanym biurze. Według danych przedstawionych przez Instytut Fraunhofera, najskuteczniejszą odpowiedzią na potrzeby dzisiejszych pracowników jest multi-space. Autorzy definiują ten format następująco: Struktura mieszana, w której kilka form biurowych jest połączonych i dostępnych dla użytkowników równolegle. Biuro otwartego planu łączy się w tych obszarach z szeregiem zamkniętych przestrzeni. W multi-space’ach często odchodzi się od sztywnego przypisania stanowisk pracownikom, a poszczególne strefy są użytkowane zgodnie z potrzebami. Z przeprowadzonych przez instytucję badań wynika, że taka forma aranżacji przestrzeni najpełniej spośród wszystkich dostępnych możliwości wspiera realizację celów współczesnych organizacji.
Wiele zalet „wieloprzestrzennego” środowiska pracy
Biura tworzące kalejdoskop zróżnicowanych, równolegle dostępnych użytkownikom rodzajów pomieszczeń zostały oceniane wyżej od innych form organizacji przestrzeni we wszystkich wyróżnionych w raporcie kategoriach. Grupa respondentów, na którą składali się w proporcji 46:54 profesjonaliści zajmujący się zawodowo architekturą, designem, doradztwem i nieruchomościami oraz przedstawiciele strony popytowej, stwierdziła, że multi-space: lepiej wspiera realizację celów przedsiębiorstwa, stanowi o wyższej jakości aranżacji wnętrz, w większym stopniu zachęca do współpracy między użytkownikami i sprawia, że pracodawca jest postrzegany jako bardziej atrakcyjny. – Wyizolowanie w biurze funkcjonalnych stref dla odpoczynku, pracy wymagającej zwiększonej uwagi itp. pozwala zastosować na poszczególnych stanowiskach oświetlenie optymalnie dostosowane do konkretnych zadań. Odkąd udowodniono pozytywny wpływ światła chłodnej barwy na koncentrację oraz relaksujące właściwości ciepłego światła, wiedzę tę stosuje się w praktyce projektowej – mówi Maciej Gronert, projektant oświetlenia TRILUX Polska. – Strumień świetlny emitowany przez stosowane w nowoczesnych biurach oprawy LED może być regulowany, co dodatkowo sprzyja dostosowaniu warunków otoczenia do bieżących potrzeb. Dzięki wdrożeniu systemów sterowania oświetleniem (np. LiveLink), bez posiadania specjalistycznej wiedzy możemy indywidualnie oświetlić miejsce pracy – dodaje przedstawiciel TRILUX Polska. Co może zaskakiwać, według ankietowanych model wieloprzestrzenny jest widziany milej nawet niż wydzielone, pojedyncze biuro i – w ich opinii – zapewnia lepsze warunki dla czynności wymagających świętego spokoju. Jak to możliwe? Najprawdopodobniej wynika to z faktu, że w przypadku multi-space’ów istnieją przestrzenie z definicji służące odpoczynkowi i izolacji od bodźców. Do biura menadżera zawsze można zapukać. Kiedy jednak zamknie się on w budce telefonicznej lub innej przestrzeni, przebywanie w której oznacza „nie przeszkadzać”, może robić swoje nie niepokojony.
Przed nami ciekawa dekada
Według przewidywań respondentów przepytanych przez naukowców Instytutu Fraunhofera, odsetek biur urządzonych zgodnie z multi-space’owymi zasadami zwiększy się w ciągu 5-10 lat z 23 do 54 proc. Dynamicznym zmianom na lepsze sprzyja sytuacja kadrowa, w której budowanie marki pracodawcy jest kluczowe dla pozyskania i utrzymania talentów oraz rozwój technologiczny. – Nowoczesne, wydajne urządzenia oraz sterowniki umożliwiające wdrażanie inteligentnych instalacji są coraz bardziej dostępne i popularne – także w naszym kraju – mówi Maciej Gronert. – Nic nie zapowiada, by coś mogło powstrzymać trwającą od 5 lat LED-ową rewolucję – konkluduje projektant oświetlenia TRILUX Polska.